Niedawno, z gorącym jeszcze dyplomem ratownika medycznego miałem okazję pracować w harcerskim ośrodku wypoczynkowym w Smerzynie. Praca dotyczyła opieki medycznej nad małymi pacjentami. Czasem przyszedł też z problemem jakiś dorosły, np. użądlony przez osę i uczulony na jad owadów błonkoskrzydłych. Jednak dzieci stanowiły ciekawsze przypadki. Codziennie przez 2 tygodnie podawałem leki, opatrywałem rany, a także pocieszałem, bo pozorny “ból brzucha” okazał się zwykłą tęsknotą za rodzinnym domem. To była prawdziwa “szkoła pediatrii”. Większość problemów załatwiałem na miejscu. Wizyta u lekarza była potrzebna, np. w przypadku zapalenia ucha. Antybiotyk można kupić tylko na receptę. Praktyka w tym wspaniałym miejscu, jakim jest ośrodek w Smerzynie, dała mi nowe doświadczenie i zainspirowała mnie do napisania dzisiejszego wpisu, który dedykuję wszystkim rodzicom. Mam nadzieję, że okaże się przydatny i w wielu sytuacjach pomoże uniknąć wizyty u specjalisty.
Zanim zdecydujesz się na podanie jakiegokolwiek leku, zapoznaj się z poniższymi zasadami:
– Dziecko to nie jest mały dorosły. Nie wystarczy przedzielenie tabletki na 1/2. Brzdące nie tylko są “mniejsze” od dorosłych, ale mają inny metabolizm. Są leki, których bezwzględnie nie można podawać dzieciom, np. Aspiryna – kwas acetylosalicylowy.
– Podając lek, trzeba być świadomym jaki cel chce się osiągnąć, np. złagodzenie bólu, obniżenie temperatury. Nie wolno podawać medykamentów “na wszelki wypadek”.
– Naucz się rozróżniać substancję czynną leku od nazwy handlowej. Np. leki o nazwach: Paracetamol, Panadol, Apap, Efferalgan – zawierają tę samą substancję czynną, czyli paracetamol. W żadnym przypadku nie wolno zwalczać choroby dwoma lekami o różnej nazwie handlowej, ale zawierającymi tą samą sub. czynną. Takie działanie prowadzi do przedawkowania leku i poważnych konsekwencji.
– Zawsze czytaj ulotkę dołączoną do zakupionego lekarstwa. Dowiesz się, w jakim wieku można stosować lek, w jaki sposób (droga podania) i w jakiej dawce.
– Obserwuj objawy niepożądane, które wyszczególnione są w ulotce każdego leku. Jeśli wystąpią, natychmiast skontaktuj się z lekarzem.
– Podawaj tylko leki z aktualną datą ważności, przechowywane w odpowiedni sposób.
– W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, udaj się z dzieckiem do lekarza.
Sytuacje szczególne:
– Ostry ból brzucha – nagły i bardzo silny. Nie podajemy leków przeciwbólowych – wzywamy ZRM / udajemy się do lekarza. Złagodzenie bólu może utrudnić rozpoznanie, np. ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego.
– Wysoka gorączka – podajemy leki na obniżenie temperatury. Jeśli temperatura nie spada, udajemy się do lekarza.
GORĄCZKA I BÓL
Ibuprofen – sub. czynna z grupy leków NLPZ. Hamuje w organizmie aktywność związków chemicznych odpowiedzialnych za powstawanie zapalenia. Lek ten działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie.
Dostępne preparaty: Ibufen, Ibum, Nurofen.
Stosowany od 4 m.ż. w dawce dobowej 20-30 mg/kg masy ciała. Dostępny w postaci zawiesiny po 100g (100ml) i 120g (120ml). Do leku dołączona jest miarka ułatwiająca dawkowanie.
Kapsułki miękkie można stosować od 4 r.ż. (Ibufen Mini Junior 100mg), lub od 6 r.ż. (Ibufen Junior 200mg).
Jeśli połknięcie leku jest utrudnione, albo występują wymioty, można zastosować preparat ibuprofenu w postaci czopków. Nurofen 60 mg od 4 m.ż. / nurofen 125 mg od 3 r.ż. Nie należy stosować leku dłużej niż 3 dni.
Paracetamol – najpopularniejszy lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy, który może być stosowany już u niemowląt.
Dostępne preparaty: Acenol, Apap, Calpol, Codipar, Efferalgan, Panadol, Paracetamol, Tazamol.
Stosowany od 4 m.ż. w dawce maksymalnej 65 mg/kg masy ciała/dobę. Oprócz zawiesiny dla maluchów (Panadol), można również stosować czopki po 50mg (od 4 m.ż.), 125mg (od 2 r.ż.), 250mg (od 7 r.ż.), 500mg (od 11 r.ż.), a także tabletki dla dzieci starszych, np. Acenol (300mg paracetamolu – od 7 r.ż.), lub Paracetamol (500mg paracetamolu – od 7 r.ż.). Nie należy stosować leku dłużej niż 3 dni. Uważaj na mogące wystąpić u dziecka uczulenie na paracetamol.
KASZEL
Przy występującym kaszlu należy rozróżnić kaszel “suchy” od kaszlu “mokrego”.
Stosuje się 3 rodzaje leku: przeciwkaszlowe (tylko kaszel suchy), rozrzedzające wydzielinę (wszystkie rodzaje kaszlu) i wykrztuśne (tylko kaszel mokry).
Butamirat – sub. czynna hamująca odruch kaszlu. Zmniejsza częstość i natężenie każdego kaszlu bez względu na przyczynę. Lek ten można stosować tylko w kaszlu suchym! Dostępne preparaty to Sinecod i Supremin.
Sinecod stosuje się u niemowląt w postaci kropli od 7 m.ż. do 3 r.ż, lub u dzieci w postaci syropu od 4 r.ż.
Ambroksol – zmniejsza gęstość i lepkość śluzu. Ułatwia odkrztuszanie, zwiększa drożność oskrzeli, zmniejsza nasilenie kaszlu – początkowo zwiększa (celowo). Lek ten jest wskazany w każdym rodzaju kaszlu. Dostępne preparaty ambroksolu: Ambroksol, Ambrosan, Ambrosol PLIVA, Deflegmin, Entus, Flavamed, Mucosolvan.
Lek można stosować już od 2 m.ż., np. Mucosolvan w postaci syropu.
Gwajafenezyna – posiada silne właściwości wykrztuśne, zwiększa wydzielanie śluzu w drogach oddechowych, zmniejsza lepkość, wykazuje działanie odkażające. Działa również uspokajająco i rozkurczająco na mięśnie gładkie narządów wewnętrznych. Łagodzi kaszel i ułatwia odkrztuszanie. Lek wskazany jest tylko w kaszlu mokrym! Dostępne preparaty to: GuajaVIS, Guajazyl, Robitussin Expectorans.
Niezależnie od postaci leku, gwajafenezyne podaje się dzieciom od 7 r.ż. U młodszych dzieci można podawać preparaty pochodzenia ziołowego, np. Helical, Babicum, PiniHelix (od 3 r.ż.).
BÓL I ZAPALENIE GARDŁA
Alkohol dichlorobenzylowy i Amylometakrezol to substancje czynne, które wykazują działanie bakteriobójcze na większość bakterii wywołujących infekcje w jamie ustnej i gardle. Działają też przeciwgrzybiczo na grzyby wywołujące pleśniawki. Odkażają i łagodzą ból gardła. Preparaty zawierające obydwie substancje to Neo-Angin (od 7 r.ż.) i Strepsils (od 8 r.ż.).
Benzydamina – należy do grupy NLPZ. Działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo, antyseptycznie, a także znieczulająco na śluzówkę jamy ustnej. Dostępne preparaty z benzydaminą to: Septolux i Tantum Verde (od 7 r.ż.).
Leki występują najczęściej w postaci tabletek do ssania, lub aerozolu (Tantum Verde).
W trakcie trwania zapalenia, warto również przyjmować preparaty z paracetamolem, bądź ibuprofenem.
ZAPALENIE SPOJÓWEK
Tetryzolina – znosi obrzęk, łzawienie, oraz zmniejsza pieczenie. Charakteryzuje się szybkim czasem działania, już po kilku minutach od zastosowania. Efekt utrzymuje się od 4 do 8h. Preparaty z tetryzoliną to: Berberil, Starazolin, Visine Classic. Lek stosować można już od 3 r.ż.
Jeśli widoczna jest ropna wydzielina, konieczne jest zastosowanie leków przeciwbakteryjnych, dostępnych na receptę.
BÓL BRZUCHA
Drotaweryna – rozkurcza mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, drogi żółciowe, układ moczowo – płciowy. Lek znajduje się w powszechnie znanym preparacie o nazwie handlowej NO-SPA. Można ją stosować od 2 r.ż.
Dawkowanie: tabletki po 40mg. Dzieci w 2 – 3 r.ż. 1 – 3 tabletek na dobę (maks. 120mg.), dzieci powyżej 6 r.ż. 2 – 5 tabletek na dobę (maks. 200mg.).
KOLKI I WZDĘCIA
Koper włoski (Foeniculum capillaceum) – działa rozkurczająco na przewód pokarmowy, ułatwia swobodne odejście gazów i usuwa wzdęcia. Zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, łagodzi ból wywołany wzdęciem, przywraca prawidłowe czynności trawienne, a także uspokaja, ułatwiając zasypianie. Preparaty zawierające wyciąg z kopru włoskiego to: Plantex i Woodwards Gripe Water.
Plantex (granulat do sporządzania roztworu doustnego) można stosować już od 3 tyg.ż., natomiast Woodwards Gripe Water (płyn doustny) od 2 m.ż.
BIEGUNKA
Leki o działaniu przeciwbiegunkowym osłaniające śluzówkę przewodu pokarmowego:
Diosmektyt (preparat Smecta, stosowany w każdym wieku) i Białczan taniny (preparat Taninal, stosowany od 5 r.ż.). Oprócz właściwości ochraniających, substancje te neutralizują drobnoustroje oraz toksyny, przyspieszają odnowę nabłonka jelitowego, a także hamują rozwój bakterii.
Leki hamujące biegunkę:
Loperamid – hamuje ruchy robaczkowe jelit i zwiększa napięcie zwieraczy odbytu, czyli hamuje mechaniczne wydalanie stolca i ułatwia jego zatrzymanie. Zmniejsza wydalanie wody i elektrolitów. Działa przez około 24h. Substancja nie leczy przyczyn biegunki, tylko hamuje jej objawy. Preparaty zawierające loperamid to: Imodium, Laremid, Stoperan.
Lek stosuje się u dzieci powyżej 6 r.ż. w dawce 1 kapsułki na początku i kolejnej kapsułki leku po każdym luźnym wypróżnieniu, jednak nie więcej, niż 3 kapsułki na dobę (Stoperan).
Elektrolity – zarówno biegunka jak i wymioty prowadzą do odwodnienia, co może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Żeby uniknąć odwodnienia organizmu, należy stale nawadniać dziecko poprzez spożywanie dużej ilości płynów. Dobrym preparatem zawierającym niezbędne elektrolity jest Orsalit, również w formie gotowego napoju Orsalit Drink.
ZĄBKOWANIE
To fizjologiczny proces, który występuje u wszystkich niemowląt i przebiega bez powikłań. Zanim zdecydujesz się na użycie medykamentów, podaj dziecku gryzaczek. Leki stosój na końcu.
Lidokaina, wyciąg z rumianku, wyciąg z ziela tymianku – lidokaina działa miejscowo znieczulająco i przeciwbólowo. Pozostałe składniki działają pomocniczo – przeciwzapalnie i odkażająco w jamie ustnej. Preparat zawierający wszystkie wymienione składniki to Bobodent. Lek w formie żelu wciera się w bolące miejsca palcem lub wacikiem. Preparat można stosować od 4 m.ż.
ALERGIA
Cetyryzyna – to silna substancja działająca przeciwhistaminowo. Hamuje wczesną fazę reakcji alergicznej, a także fazę późną, ponieważ zmniejsza ruchliwość białych krwinek biorących udział w reakcji alergicznej i uwalnianie czynników odczynu zapalnego. Łagodzi świąd, pokrzywkę i katar sienny. Lek wystarczy przyjąć raz na dobę. Stosować można u dzieci od 7 r.ż. (Zyrtec UCB dzieci od 4 r.ż.).
Preparaty z cetyryzyną to: Alero, Alerzina, Allertec WZF, Amertil, CetAlergin, Letizen, Zyrtec UCB.
Dawkowanie preparatu Zyrtec UCB: od 4 do 6 r.ż. 5mg (1/2 tabletki) raz na dobę; od 6 do 12 r.ż. 10mg raz na dobę lub 5mg w 2 dawkach na dobę.
Loratadyna – substancja czynna, działa tak samo jak cetyryzyna, ale można ją stosować u dzieci młodszych (od 3 r.ż.). Jedna tabletka leku zawiera 10mg loratadyny.
Dostępne preparaty to: Alerfan, Aleric, Flonidan, Loratadyna.
PIELUSZKOWE ZAPALENIE SKÓRY
Alantoina – substancja czynna o działaniu przeciwzapalnym i ułatwiającym gojenie uszkodzeń skóry. Nawilża, łagodzi i przyspiesza tworzenie naskórka. Maść z alantoiną może być stosowana również na śluzówki.
Preparaty z alantoiną: Alantan, Alantan plus, Alantavit, Pupilek, Septalan.
Preparat Alantan można stosować u niemowląt od 1 m.ż. Cienką warstwę maści należy nanosić 2 – 3 razy na dobę.
Pupilek – maść można stosować profilaktycznie do codziennej pielęgnacji niemowląt i dzieci.
NIEPOKÓJ
Niepokój wymagający leczenia u dzieci normalnie nie występuje. Są sytuacje, w których można podać dziecku preparaty łagodzące objawy niepokoju. Takie działanie ze strony rodzica może być potrzebne w przypadku, np. utraty bliskiej osoby, stresu związanego ze zbliżającym się bolesnym zabiegiem lub po prostu stresu szkolnego. Jeśli natomiast masz wątpliwości co do zachowania swojego dziecka, nie zastanawiaj się zbyt długo, tylko skonsultuj się z lekarzem lub psychologiem.
Najlepsze są zioła, których wyciągi stanowią substancje czynne dla ziołowych leków uspokajających: Arcydzięgiel litwor, Dziurawiec zwyczajny, Chmiel zwyczajny, Głóg dwuszyjkowy, Kozłek lekarski, Lawenda lekarska, Lipa drobnolistna, Męczennica cielista, Melisa lekarska, Mięta pieprzowa, Rumianek pospolity, Serdecznik pospolity.
Preparaty zawierające niektóre zioła: Melisal forte (od 7 r.ż.), Melissed, Nerwobonisol, Nerwonal, Passiflor (od 4 r.ż.), Persen.
Preparaty dostępne są w formie kropli, syropów, a także tabletek.
ODPORNOŚĆ
Preparaty, które przedstawiam poniżej są lekami pomocniczymi w zwalczaniu infekcji, oraz stosuje się je zapobiegawczo. Głównym zadaniem substancji czynnych jest pobudzenie układu immunologicznego (odpornościowego) organizmu.
Dostępne preparaty: Echinacea ratiopharm (od 7 r.ż.), Echinerba (od 5 r.ż.), Echinasal (od 8 r.ż.), Plantifort (od 7 r.ż.), Bioaron C (od 4 r.ż.).
Popularnym lekiem stosowanym codziennie, w celu podnoszenia odporności organizmu, zapobieganiu przeziębieniu i łagodzeniu objawów grypy jest Rutinoscorbin (sub. czynne: rutozyd, wit. C). Leku nie należy stosować przed ukończeniem 2 r.ż. Zazwyczaj stosuje się 1 do 2 tabletek na dobę. W stanach zwiększonego zapotrzebowania 2 do 4 razy na dobę. Inne dostępne preparaty o tym samym składzie: Cerutin, Rutinacea Complete, Rutinacol.
Wpis zawiera tylko szczątkowe informacje o lekach dla niemowląt i dzieci, dostępnych na polskim rynku farmaceutycznym. Każda dolegliwość występujca u małych niemowląt powinna być skonsultowana z lekarzem. Nigdy nie bagatelizuj objawów występujących u swojego dziecka. Jeśli chcesz dodać jakąś informację o stanie chorobowym, który nie pojawił się we wpisie, albo wspomnieć o sprawdzonym leku, którego nie wymieniłem – zostaw komentarz! Dzięki.
Fot. Aneta Dembek
Brak komentarzy